Eerst wil ik je even meegeven dat er twee soorten koelboxen zijn, de passieve en de actieve. Voor een beter begrip leg ik daarom even uit wat de verschillen zijn.
Passieve koelboxen
De passieve koelbox is het meest bekende type koelbox en wordt voor koeling meestal gevuld met koelelementen of met ijs. De isolatie in de wanden van de koelbox zorgt ervoor dat de temperatuur zo lang mogelijk zo laag mogelijk blijft. Dit soort koelboxen zie je vaak op het strand en aan de waterkant. Ze zijn overal, in allerlei vormen en maten, voor weinig geld te krijgen. Simpel, buiten het handvat geen bewegende delen en geen stroom nodig.
Passieve koelbox
Actieve koelboxen
Actieve koelboxen houden niet alleen jouw eten en drinken koel, maar koelen de inhoud van de box ook echt verder af. Een goede actieve koelbox kan dus worden gebruikt om een fles water of rosé lekker fris te krijgen.
Een actieve koelbox koelt de inhoud door warmte uit de koelbox af te voeren. Je hebt hier een drietal systemen voor:
- Thermo-elektrische koelbox
- Absorptie koelbox
- Compressor koelbox
De meeste actieve koelboxen werken op stroom, enkelen kunnen ook op een gasfles worden aangesloten. Dit soort koelboxen wordt vaak gebruikt in auto’s en op de camping.
Actieve koeling
Dus welke koelbox is nu geschikt voor mij?
De eerste vraag die jezelf kunt stellen is of je passieve of actieve koeling nodig hebt.
Als je alleen de boodschappen een paar uurtjes koel wilt houden en (altijd) de beschikking hebt over koelelementen zou je een passieve koelbox kunnen overwegen. Je kunt op campings vaak koelelementen laten invriezen. Zorg dat je meerdere elementen hebt. Zo kun je er een paar gebruiken, terwijl je de anderen laat invriezen. Wij gooien ook wel eens plastic flessen gevuld met water in de vriezer. Eerst gebruiken we ze als koelelement, daarna als drinkwater.
Als je tijdens je reis permanent wilt beschikken over een plek waar je etenswaren en drinken koel kunt houden en indien nodig kunt afkoelen (denk bijvoorbeeld aan kaas, rosé of bier), is een actieve koelbox een betere keuze. Een actieve koelbox heeft voor een goede werking wel stroom of gas nodig. Als er tijdelijk geen stroom is, kun je de inhoud koel houden met koelelementen of bevroren flessen water.
Actieve koelboxen zijn er in twee soorten. De boxen die koelen tot een maximaal aantal graden ten opzichte van de omgevingstemperatuur, en de koelboxen die een vast bereik hebben van bijvoorbeeld +10 tot -18° Celsius. Dit is een belangrijk aspect om rekening mee te houden bij de keuze en het gebruik van een koelbox.
Als een koelbox bijvoorbeeld tot maximaal 18 graden ten opzichte van de omgevingstemperatuur koelen. Dit betekent dit bij een temperatuur 25 graden, dat de koelbox tot maximaal 7 graden kan koelen. Dat is prima, maar als de koelbox in de auto en in de zon staat, kan de temperatuur als snel oplopen tot 30 graden of meer. Dan koelt de box tot een graad of 12 en is dat niet meer voldoende om er bijvoorbeeld vlees of kaas in te bewaren.
Als je kiest voor een actieve koelbox is de volgende keuze die voor een thermo-elektrische-, absorptie- of compressor koelbox.
Thermo-elektrische koelbox
Deze koelbox ken je vast wel. Het is vaak een plastic doos met een deksel met een ingebouwde ventilator.
Dit systeem gebruikt het Peltier-effect om een warmtestroom te creëren tussen twee verschillende metalen. Deze metalen kunnen zowel koelen als verwarmen. Naast het koelelement gebruikt dit type koelbox dus een ventilator om de warme lucht, die vrijkomt bij de werking, af te voeren uit de koelbox. Dit systeem werkt zowel op 230V als op 12/24V. Hoe meer stroom, hoe effectiever de koeling zijn werk zal doen. De koeling is daarom op zijn best, als de koelbox wordt aangesloten op het lichtnet.
Dit soort koelboxen kan vaak koelen tot maximaal 15° tot 18° onder de omgevingstemperatuur. Dat is prima in koelere landen, maar bij 40° in Spanje koelt het dus maximaal tot een graad of 22.
Voordelen:
- Werkt op lichtnet en op de autoaccu.
- Door zijn eenvoud goedkoper dan de andere systemen.
Nadelen:
- Ventilator kan redelijk luidruchtig zijn.
- Koelt niet zo effectief als de andere systemen.
- Niet geschikt als koeling bij hogere omgevingstemperaturen.
Compressor koelbox
De compressor-technologie wordt gebruikt in bijna elke koelkast. Zo ook bijvoorbeeld in de koelkast thuis in de keuken. Maar de laatste jaren wordt deze techniek ook steeds meer in draagbare koelkasten gebruikt.
Dit soort koelkasten wordt steeds stiller en steeds zuiniger. Je vindt deze koelboxen steeds vaker in minicampers.
Het koelsysteem bestaat hierbij uit een gesloten systeem waarin een gas wordt gebruikt om via een koelelement warmte uit de koelbox te halen, en die door de compressor te laten omzetten in koeling in de koelbox. De compressor koelbox koelt het allerbeste van de actieve systemen. Een compressor koelbox kan vaak, naast goed koelen, ook vriezen. Het bereik van de meest courante compressor-koelboxen gaat van +10 tot -18° Celsius.
Voordelen:
- Koelt snel en kan, afhankelijk van type zelfs ijsblokjes aanmaken.
- Het energiegebruik is, afgezet tegen het rendement, redelijk gunstig.
Nadelen:
- De compressor maakt enig geluid bij het aanslaan.
- De koelboxen hebben vaak grote buitenmaten.
- De effectief bruikbare binnenruimte stelt vaak teleur als je naar de buitenmaten kijkt.
- De aanschafprijs is relatief hoog.
Absorptie koelbox
Het absorptie koelsysteem bestaat uit een systeem met twee vloeistoffen, waarbij de ene zorgt voor koeling en de andere voor het absorberen van de warmte. Via een condensator wordt de warme lucht aan de buitenlucht afgegeven. Het systeem werkt zonder bewegende delen, is daarom muisstil en heeft een langere levensduur. Deze koelboxen worden steeds kleiner en beter. Dit type koelboxen heeft wel een beperking: Koelen gaat tot 25 à 30° onder de buitentemperatuur. Voor absorptiekoelboxen geldt dus hetzelfde als de thermische variant: Niet geschikt voor erg warme omgevingen.
Absorptie koelboxen werken zowel op het lichtnet als op een accu of op gas.
Voordelen:
- Werkt op lichtnet, accu en gas.
- Langere levensduur dan compressor koelbox.
Nadelen:
- Koelt, afhankelijk van model, tot maximaal 30° Celsius onder de omgevingstemperatuur.
- Koelt trager dan een compressor koelbox.
- Verbruikt meer iets energie dan een compressor koelbox.
- Grote buitenmaten, zeker in vergelijking met de binnenmaten.
Thermo-elektrische koelbox
De inhoud en afmeting
Naast het type koeling zijn de afmeting en inhoud sterk van invloed op de keuze van een koelbox. De afmeting bepaalt de plaats waar je een koelbox kunt neerzetten, de inhoud wordt bepaald door het toekomstig gebruik.
Wil je een permanente opslag van bederfelijke etenswaren, of alleen een plek waar je even de boodschappen voor het diner in koel wilt houden. Moet het een fles rosé kunnen koelen, of alleen een koude fles fris houden tot gebruik? Heb je 2-literflessen die je koud wil houden, of maximaal het formaat van een literfles. Met hoeveel personen ben je op pad.? De antwoorden op dit soort vragen bepalen deels je keuze.
Passieve koelboxen heb je in alle maten. Keuze te over. Je vindt elk formaat dat je handig vindt.
De Thermo-elektrische koelboxen hebben vaak klassieke en meer compactere buitenmaten dan de compressor- en absorptie koelboxen. De inhoud varieert grofweg van 10 tot 40 liter. Een middelmaat is rond de 30 liter. Genoeg voor enkele grote flessen, blikjes en bakjes met etenswaren voor meerdere personen. Een koelbox van dit type past vaak in de voetenruimte achter de voorzetels.
Compressor- en absorptie koelboxen zijn vaak redelijk groot van buiten, omdat ze veel ruimte nodig hebben voor de techniek om de inhoud koel te houden. Kleinere koelboxen van deze types beschikken vaak maar over een zeer beperkte nuttige inhoud van rond de 10 liter. Genoeg voor een paar kleinere flessen en blikjes. Niet echt voor veel etenswaren. De modellen met inhoud van 25-30 liter nemen redelijk wat plaats in.
Dus wat gaat het worden?
Als je op zoek gaat naar een koelbox voor in de minicamper is het belangrijk dat je weet wat je wilt en dat jouw verwachtingen reëel zijn.
Ga je naar warme streken en wil je echte koeling, die ook in grote hitte niet tekort schiet, dan is de compressor een juiste keuze. Een kleine koelbox van dit type heeft vaak een beperkte inhoud en is relatief duur in aanschaf. Denk dus goed na of je plek hebt voor een grotere versie.
Je kunt ook kiezen voor een thermo-elektrische koelbox als goedkoop alternatief. Als je met dit type koelbox naar warme streken trekt, gebruik het dan als kortstondige opslag van koele producten. Wees creatief met de manier en het tijdstip waarop je inkopen doet. Een paar uurtjes, aangevuld met een paar koelelementen, houdt je kaas en drank nog wel even fris.
Een absorptiekoelkast biedt beter koeling dan een thermo-elektrische. Het feit dat deze vaak ook op gas kan draaien, geeft als voordeel dat je niet afhankelijk bent van stroom. Ben je vaak off-grid, dan is dit een overweging die je kunt maken.
Onze keuze
Voor onze minicamper is de keuze gevallen op de Mestic MCC 25 compressor koelbox. Dit is een redelijk geprijsde compacte koelbox die alles fris en koel houdt tegen een laag verbruik aan elektriciteit (+- 0,8 Ah).
Verkrijgbaar bij onder andere De Wit in Schijndel (NL) en Juga in Tessenderloo (B).
Mestic MCC-25 Compressor koelbox
Eric
op 25 Jul 2023